Bağımlı Bir Çocuk Yetiştiriyor Olabilir misiniz?

Geçmiş yıllarda bağımlılık denilince akla uyuşturcu veya alkol bağımlılığı gelirdi. Oysa şimdilerde duygusal bağımlılıktan da bahsediliyor. Aslında bir anlamda tüm ilişkiler bağımlılık içerir; ancak ne zamanki birey kişisel değerlerinden taviz verme noktasına gelir, reddedilmek ve öfkeyle karşılanmaktan çekinir işte o noktada bağımlılık davranışları sergilemeye başlar. 

Bağımlılığın tohumları çocuklukta atılabiliyor; işte bu nedenle ailelerin bilmesi gereken bazı önemli noktalar var. Eğer sizde aşağıdaki örnekler gibi davranıyorsanız belki de bağımlı bir çocuk yetiştirmenin tohumlarını ekiyorsunuzdur. 

1. Esnek Olmamak  ( veya "Süper Ebeveyn" Modeli)

Eğer çocuğun herşeyine karışan modelde bir ebeveynseniz; yani onun adına tüm kararları siz alıyorsanız ve tüm kontrolü kendi elinize aldıysanız, çocuğunuza hiçbir alan bırakmıyorsunuz demektir. Bu çocuğunuza herşeyin kontrolü bir başkasında mesajını vermekten başka bir şey değildir aslında. Böyle büyüyen çocuklar ileride kontrolun başkasında olduğu ve onun adına kararları başkalarının verdiği ilişkilere yöneliyorlar. Bir çok insan sen seç benim için farketmez der ya aslında belki de temelinde bu yatıyordur. 

Eğer çocuğun güvenliği ile ilgili bir sorun yoksa daha esnek olabilirsiniz; hatalardan da öğrenilebilecek çok şey vardır bildiğiniz üzere; çocuğun hata yapıp o hatadan öğrenmesine vesile olabilirsiniz; elbette bu demek değilki hayati bir konuda bile bile yanlış yapmasına göz yumacaksınız. 

Mesela ben giyim konusunda oldukça esnek bir anneyimdir; bakalım zaman bu sözümü bana yedirtecek mi :) Ama hani hergün aynı kıyafeti giymek isteme halleri veya oldukça uyumsuz giyinmek istemeler sanırım bunlar beni rahatsız etmeyecek ayrıntılardır. Yaz vakti kışlık bir kazak giymesini de dert etmem; dayanabiliyorsa ne güzel, eminim 2 dk sonra çıkarmak isteyecektir. Bizim mesela şimdilerde derdimiz çıplak dolaşma arzusu; evet strese girebiliyorum ama çoğu zaman inatlaşmadan giyinmesini bekliyorum. 

2. Çocuklarınızın Tüm İhtiyaçlarınızı Karşılamasını Beklemek

Bir çok aile bu tuzağa düşüyor ve tuzağa düştüğün farkında bile olmuyor. Eğer hayatınızda çocuğunuzdan başka bir şey yok ise muhtelemen hayatınızı çocuğunuzun üzerinden dolaylı bir biçimde yaşıyorsunuz demektir. Tüm enerjinizi çocuğunuz için harcıyorsanız ve kendinize hiç vakit ayırmıyorsanız çoğunuza bağımlılık nasıl olur bunu modelliyorsunuz; farkında olmadan çocuğunuza öğrettiğiniz şey kabul görmek için aşısı fedakarlık yapması gerektiğini öğretmek oluyor. Çocuklar böylece her şey için onay almak zorunda hissediyor kendisini. Kendiniz için mutlaka birşeyler yapın. Çocuklarınıza kendisini övmesini mutlaka öğretin. Bu öneri ve gerçek benim canımı sıkan bir nokta. Ben hala 22 aydır kendi adıma yaşamayı, kendime de vakit ayırmam gerektiği gerçeğini kabul edemedim. Çok şükür çalışıyorum,sanırım çalışmasaydım halim daha vahim olurdu.  

3. Problemlerini Siz mi Çözmek İstiyorsunuz?

Çocuğunuzun bir problemi olduğunda hemen kontrolü elinize alıp problemini çözmeye mi çalışıyorsunuz? Vallahi istiyorum ne yalan söyliyeyim :) sanki içgüdüsel olarak hemen müdahale etmem gerekiyor ve hemen onun adına çözüm bulmaya çalışıyorum ki bunun ne denli yanlış olduğunu biliyorum. Bunun çocuğa sen kendi sorunlarını çözemesin mesajı verdiğini de çok iyi biliyorum; kendimi tuttuğum zaman sayısı azdır. İşte böyle büyüyen çocuklar birer yetişkin olduklarında sorunları çözecek birilerini arıyorlar. Aslında çocukları çözüm bulmak için motive etmek, sadece yönlendirmek yapılması gereken yegane şey. 

Yukarıdaki davranışlardan bazılarını ben de yapıyorum diyorsanız şanslısınız; niye mi? Çünkü değişimin ilk adımı farketmek!Bir daha böyle bir şeyi yaptığınızı farkettiğinizde, kendinize bir DUR diyin ve nasıl davranmanız gerektiğini hatırlatın. Valla bunca zamandır farkettiğim ama ahmakça tekrarladığım çok fazla hatalı davranışım oldu; olsun ne demişle hiç bir zaman için geç değildir ;)

Bu yazı http://www.psychologytoday.com'dan alıntılar içermektedir